In onze nieuwsbrief van 1 oktober 2019 maakten wij u reeds attent op de wet van 4 april 2019 (‘B2B-wet’) die het contracteren tussen ondernemingen aan banden legt. Op twee niveaus is deze wet al in werking getreden (verbod op oneerlijke marktpraktijken tussen ondernemingen en verbod op misbruik van economische afhankelijkheid). De derde pijler introduceert een verbod op onrechtmatige bedingen tussen ondernemingen vanaf 1 december 2020. Dit betekent dat heel wat contracten zullen doorspekt zijn met ongeldige clausules. Wij overlopen even met u.
Wat zijn de regels?
De wet voorziet een algemeen verbod op bedingen die een “kennelijk onevenwicht” scheppen tussen ondernemingen. Men vertaalt dit in twee lijsten van onrechtmatige bedingen: een zwarte lijst en een grijze lijst.
De zwarte lijst bevat bedingen die in alle gevallen onrechtmatig zijn, zonder discussie en zonder mogelijkheid om het tegendeel te bewijzen. Een voorbeeld hiervan is het beding waarbij de ene onderneming afstand doet van elk middel van verhaal tegen de andere onderneming ingeval van betwisting. Indien een rechter over zo’n beding moet oordelen, zal hij met andere woorden niet anders kunnen dan het beding te vernietigen.
De grijze lijst bevat bedingen die ook onrechtmatig zijn, tenzij de onderneming die zich erop beroept, bewijst dat het beding geen kennelijk onevenwicht schept tussen de contractspartijen. In tegenstelling tot een beding uit de zwarte lijst, kan hier dus wel een tegenbewijs worden geleverd. Een voorbeeld uit deze lijst is het beding dat de stilzwijgende verlenging van een overeenkomst van bepaalde duur voorschrijft, zonder een redelijke opzegtermijn te voorzien. Ook het beding dat een onevenredig hoge schadevergoedingsverplichtingen oplegt aan de partij die zijn verbintenissen schendt, is in principe onrechtmatig. Idem voor het eenzijdige prijswijzigingsbeding waar geen geldige reden aan gekoppeld wordt.
Bedingen uit de grijze lijst kunnen in tegenstelling tot deze uit de zwarte lijst, wel blijven voortbestaan als de partij die de naleving ervan eist, kan bewijzen dat het beding geen kennelijk onevenwicht schept. Dit is een zeer feitelijke beoordeling waarbij de rechter een aantal factoren in de weegschaal zal leggen, zoals de aard van de producten waarop de overeenkomst slaat, de algemene economie van de overeenkomst, de handelsgebruiken, enzovoort.
Wat kan ik doen?
Op 1 december 2020 treedt deze regeling in werking. Overeenkomsten die vanaf die datum afgesloten, hernieuwd of gewijzigd worden, vallen onder het nieuwe regime. Alle hens aan dek dus om actie te ondernemen.
Wij raden aan om uw algemene voorwaarden en contractsjablonen te laten screenen zodat u een goed beeld krijgt van de clausules die potentieel kunnen sneuvelen voor een rechtbank zodat u deze kan laten herschrijven. Typische kanshebbers die in veel contracten voorkomen, zijn indicatieve leveringstermijnen, eenzijdige prijswijzigingsclausules, overdreven schadebedingen, verregaande aansprakelijkheidsbeperkingen, enzovoort. Ook clausules die specifiek zijn voor bepaalde sectoren kunnen door de nieuwe regeling geviseerd worden.
Beperk vervolgens de impact van een eventuele vernietiging van een onrechtmatig beding. Dit kan u doen door contractueel vast te leggen dat de vernietiging beperkt blijft tot het onrechtmatige deel van het beding. Zo vermijdt u bijvoorbeeld dat de vernietiging van een overdreven schadebeding tot gevolg zou hebben dat u totaal geen schadevergoedingsclausule meer heeft. Integendeel zal het beding gematigd worden tot een aanvaardbaar bedrag.
Mr. Franklin heeft een grote expertise in het begeleiden van start-ups en scale-ups als juridische en strategische partner. Meer weten over de juridische verplichtingen van een vennootschap? Neem vrijblijvend contact met ons op.