Eind 2022 werd aangekondigd dat de geplande hervorming van het fiscaal gunstregime inzake auteursrechten sneller dan verwacht doorgevoerd zou worden. Nog geen zes maanden later is het uiteindelijk zover: de nieuwe wetgeving is een feit. Het nieuwe fiscale gunstregime is van toepassing op inkomsten die vanaf 1 januari 2023 uit auteursrechten verkregen worden. Mr. Franklin licht de nieuwe voorwaarden toe en werpt een scherpe blik op de fiscale toekomst van het auteursrecht.
Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen met betrekking tot de hervorming van het fiscaal gunstregime? Neem gerust contact op met Mr. Franklin.
Auteursrecht: een korte opfrissing
De fiscale hervorming heeft betrekking op het gunstregime inzake auteursrecht, een specifiek onderdeel van het intellectueel eigendomsrecht. Het auteursrecht beschermt een creatief werk tegen namaak of exploitatie zonder toestemming. Meer concreet zorgt het recht ervoor dat een auteur kan verhinderen dat iemand zonder toestemming zijn of haar creatief werk reproduceert, wijzigt, openbaar maakt, enzovoort. Voor al deze handelingen heeft iedere derde de toestemming nodig van de auteur.
Het auteursrecht is erg ruim en beschermt allerlei soorten creatief werk, zolang het maar gaat om een origineel werk dat vervat is in een concrete vorm. Dit wil zeggen dat het werk het resultaat moet zijn van een creatieve activiteit. Denk bijvoorbeeld aan software, videogames, grafisch ontwerp of architecturale plannen. Ook artistieke creaties zoals beeldende kunstwerken, film, foto’s, literatuur en muziek worden auteursrechtelijk beschermd. Zelfs nieuwsartikelen en blogposts kunnen in aanmerking komen voor auteursrecht indien het originele creaties zijn.
Hoe verkrijgt men auteursrecht?
Het bijzondere aan het auteursrecht is dat het automatisch ontstaat door de creatie van het beschermd werk: in tegenstelling tot sommige andere intellectuele eigendomsrechten is er voor het auteursrecht geen registratie nodig. De auteursrechten zijn met andere woorden niet verbonden aan formaliteiten. Vaak is het echter wel zinvol om vrijwillig bepaalde formaliteiten te vervullen (zoals een I-Depot), bijvoorbeeld om bewijsredenen.
Hervorming gunstregime: before vs. after
In 2008 werd een bijzonder fiscaal stelsel ingevoerd voor inkomsten uit auteursrechten en naburige rechten waarbij mensen met creatieve beroepen van een aantrekkelijk fiscaal regime konden genieten. De gunstmaatregel kwam er voornamelijk om onder meer schrijvers en kunstenaars tegemoet te kom
en die dikwijls lang bezig zijn met de creatie van een werk, en hierdoor dus zeer wisselende en onzekere inkomsten hebben, een financieel duwtje in de rug te geven.
Afgelopen jaren werd echter een forse stijging van inkomsten uit auteursrechten vastgesteld; bovendien werd de gunstige regeling steeds ruimer toegepast. De fiscale gunstmaatregel werd door allerlei diverse beroepen, die niet tot de oorspronkelijke doelgroep van het regime behoorden, gebruikt als een vorm van loonoptimalisatie.
Met de hervorming van het fiscaal regime inzake auteursrechten wil de wetgever terugkeren naar de oorspronkelijke doelstelling: minder zware belasting op de inkomsten die op onregelmatige en wisselvallige wijze uit artistieke activiteiten worden verkregen.
Voor 1 januari 2023
Wanneer auteursrechten overgedragen worden, is het mogelijk dat de auteur inkomsten genereert. De overheid beschouwt deze inkomsten als roerend, zelfs indien ze ontstaan in het kader van een beroepsactiviteit. Hetzelfde geldt voor inkomsten die men verkrijgt via een licentie op het auteursrechtelijk beschermde werk.
De inkomsten die voor 1 januari 2023 uit overdracht van auteursrechten of licentie gegenereerd waren, werden tot het plafond van maximaal 64.070 euro belast aan slechts 15% roerende voorheffing. Bovendien was het ook mogelijk om forfaitaire beroepskosten in mindering te brengen tot maximaal 50% van de inkomsten. In totaal was de belastingdruk dus beperkt tot 7,5% op auteursvergoedingen tot maximaal 64.070 euro: heel wat lager dan de belastingtarieven op loon of andere inkomsten.
Om van dit verlaagde belastingtarief te profiteren volstond het om aan te tonen dat de inkomsten verkregen werden uit de overdracht of of licentie van auteursrechten of naburige rechten.
Na 1 januari 2023
Bijkomende voorwaarden om van de gunstmaatregel te genieten
Om de brede toepassing van het fiscaal gunstregime af te remmen en de maatregel te beperken voor de initieel beoogde kunstenaars met onregelmatige inkomsten heeft de wetgever een aantal bijkomende regels in het leven geroepen. Voor de inkomsten vanaf 1 januari 2023 gelden er voor de toepassing van de fiscale gunstmaatregel inzake auteursrechten volgende voorwaarden:
Welke werken?
Om in aanmerking te komen voor het fiscaal gunstregime moet er sprake zijn van inkomsten die worden verkregen uit de overdracht van auteursrechten of uit de verlening van een licentie van auteursrechten. De inkomsten worden verkregen door de oorspronkelijke rechthebbende, zijn erfgenamen of legatarissen. Op dit punt geldt nog steeds de basisregel.
Nieuw is echter dat er twijfel is ontstaan of computerprogramma’s nog in aanmerking komen voor het fiscaal gunstregime. Het toepassingsgebied van het vroegere fiscale regime verwees naar alle auteursrechtelijk beschermde werken (inclusief het specifieke beschermingsregime voor computerprogramma’s). Het vernieuwde regime wijkt hier echter van af door in het toepassingsgebied niet meer naar het specifieke beschermingsregime voor computerprogramma’s te verwijzen.
Hiermee is het echter nog niet gezegd dat computerprogramma’s meteen uitgesloten zijn van het fiscale gunstregime. Computerprogramma’s worden immers nog altijd gelijkgesteld met werken van letterkunde of kunst. Het specifieke beschermingsregime voor computerprogramma’s voorziet daarenboven (dus naast het algemene auteursrecht) nog een aantal bijkomende beschermingsregels voor computerprogramma’s. Strikt juridisch zou dus kunnen verdedigd worden dat computerprogramma’s nog altijd onder het gunstregime vallen. Door het onduidelijke standpunt van de wetgever wordt de hete aardappel echter doorgeschoven naar de fiscale praktijk die op dit punt de nodige duidelijkheid zal moeten verschaffen.
Met het oog op exploitatie
Enkel auteursrechten waarvan de overdracht of licentie met het oog op de exploitatie of het daadwerkelijk gebruik van deze rechten gebeurt, komen nog in aanmerking voor het fiscaal gunstregime. Het is dus de bedoeling dat de verkrijger effectief van plan moet zijn om het verkregen auteursrecht te gebruiken.
Indien door een bepaalde gebeurtenis - buiten de wil van de verkrijger en de overdrager om - het creatief werk in kwestie niet kan worden gebruikt, moet men kunnen aantonen dat er van het begin af aan een voornemen was om de verkregen rechten te exploiteren.
Kunstwerkattest
Een volledig nieuwe voorwaarde is dat de houder van het auteursrecht over een kunstwerkattest moet beschikken.
Om het attest te bekomen, moet men kwalificeren als kunstwerker - een persoon die activiteiten uitoefent in de kunsten, zowel artistiek, artistiek-technisch als artistiek-ondersteunend. Daarnaast moet bijkomend bewijs van professionele praktijk worden geleverd.
Op vandaag bestaat dit kunstwerkattest nog niet bij gebreke aan reglementering.
Geen kunstwerkattest? Auteursrechten overdragen of in licentie geven voor mededeling aan het publiek, openbare uitvoering of reproductie
Alternatief kan ook van het gunstregime worden genoten indien wordt aangetoond dat de auteursrechten worden overgedragen of in licentie gegeven voor mededeling aan het publiek, openbare uitvoering of opvoering, of voor reproductie van het auteursrechtelijk beschermd werk.
Strengere plafonnering
Ongewijzigd is de absolute cijfermatige beperking. Zoals voorheen worden de inkomsten uit de auteursrechten geacht roerende inkomsten te zijn tot het bedrag van 37.500 euro (voor aanslagjaar 2023 geïndexeerd naar 64.070 euro).
Nieuw is echter het volgende: heeft men in de vorige vier belastbare tijdperken inkomsten uit auteursrechten verkregen waarvan het gemiddeld bedrag hoger is dan 37.500 euro (voor aanslagjaar 2023 geïndexeerd naar 64.070 euro), dan worden alle door auteursrechten gegenereerde inkomsten voor het huidige jaar geherkwalificeerd als beroepsinkomen. .
De reden dat de wetgever nu ook rekening houdt met de inkomsten uit de jaren voordien heeft - opnieuw - te maken met de doelstelling om het regime terug tot de oorspronkelijke doelgroep te beperken. Zo wil de fiscale hervorming onder andere voorkomen dat creatieve beroepen met regelmatige inkomsten van deze gunstmaatregel genieten.
70-30 verhouding vanaf 2025
Daarnaast schrijft de wet nu voor dat indien de auteur voor de geleverde creatieve prestaties vergoed wordt, het bedrag van de auteursrechten niet meer mag bedragen dan 50% van de totale vergoeding. Met totale vergoeding wordt in dat geval de optelsom bedoeld van vergoeding voor de geleverde prestaties en vergoeding voor de overgedragen of in licentie gegeven auteursrechten. De 50%-drempel is bovendien maar van korte duur: in 2024 wordt het 40% en in 2025 mag de vergoeding voor de auteursrechten slechts 30% bedragen van de totale vergoeding..
De verhouding tussen een klassieke bezoldiging en de uitbetaling in auteursrechten zal dus tegen 2025 verschuiven naar een 70-30 verhouding, waarbij de inkomsten uit auteursrechten niet meer dan 30% bedragen van de totale vergoeding.
Deze relatieve drempel geldt echter niet als er bij de overdracht of licentie van auteursrechten geen sprake is van een onderliggende prestatie. Denk bijvoorbeeld aan een fotograaf die doorlopende licenties verkoopt op het gebruik van zijn foto’s. In dat geval zijn de licentievergoedingen voor 100% te beschouwen als auteursvergoedingen die van het gunstregime genieten.
Quid overgangsperiode?
Wie in 2022 genoot van het gunstregime zal nog eenmaal kunnen genieten van een wettelijke overgangsperiode van één jaar. Het kalenderjaar 2023 biedt dan de mogelijkheid om nog onder de oude regeling van een lager belastingtarief te genieten. Weliswaar is deze mogelijkheid beperkt: slechts de helft van het plafond van 64.070 euro komt in aanmerking voor behandeling als roerende inkomsten, en het kostenforfait wordt eveneens gehalveerd.
Niet helemaal duidelijk of je van het nieuwe gunstregime kan genieten? Contacteer Mr. Franklin!
Mr. Franklin blijft de wetgevende ontwikkelingen binnen dit dossier op de voet volgen. Heb je nog vragen rond auteursrechten, lopende rulings of wil je weten of je alsnog kunt genieten van het fiscaal gunstregime? Aarzel dan niet om met ons contact op te nemen.
Pieter Van Aerschot
+32 476 24 03 48