Copyright afbeelding: bescherm jouw creatieve werken.
Een afbeelding gebruiken op een website, elektronische nieuwsbrief of andere publicatie heeft als voordeel dat de aandacht van de bezoeker onmiddellijk getrokken wordt. Met een afbeelding kan je makkelijk je producten aanprijzen, de juiste sfeer scheppen of een idee geven van wat jouw bedrijf kan aanbieden.
Mag je echter zomaar een afbeelding van het internet plukken of ergens anders om deze vervolgens te gebruiken?
Neen, sommige afbeeldingen worden in ons rechtssysteem juridisch beschermd door het auteursrecht (copyright). Het speelt daarbij overigens geen rol of de afbeelding voor commercieel gebruik wordt aangewend (denk bv. aan de website van je bedrijf) of niet-commercieel (bv. intern binnen je bedrijf). Daarom is het van belang op een correcte en bewuste manier om te gaan met het gebruik van afbeeldingen. Jij als maker van een afbeelding kan zelf ook genieten van auteursrechtelijke bescherming en het inroepen tegen derden waar nodig.
Wat houdt het auteursrecht in?
Auteursrechtelijke bescherming
Het auteursrecht (copyright) zorgt ervoor dat jij als creatief brein achter een werk beschermd wordt. Deze auteursrechtelijke bescherming heeft betrekking op namaak, en meer in het algemeen wordt ieder gebruik van jouw werk zonder jouw toestemming aan banden gelegd.
Het auteursrecht laat jou als maker van het creatieve werk toe om een zekere controle uit te oefenen over de manier waarop jouw werk geëxploiteerd wordt en de integriteit ervan te beschermen.
Copyright afbeelding
Auteursrecht is heel ruim en heeft betrekking op allerlei literaire en artistieke werken, zoals bijvoorbeeld software, muziek, literatuur, films en dus ook afbeeldingen. Volgens de wet moet het werk het resultaat zijn van een creatieve activiteit en moet het daarnaast ook concreet en origineel zijn. Het voldoende creatief zijn van het werk is dus de eerste vereiste.
Concreet wil dit zeggen dat het niet gaat om een louter idee of theorie, maar om een concrete vorm waarin het idee is uitgedrukt.
Van originaliteit is sprake wanneer het werk de persoonlijkheid van jou als maker weerspiegelt en het resultaat is van jouw vrije, artistieke en creatieve keuzes. Originaliteit krijgt hier dus een iets andere invulling dan wat men in het algemeen hieronder verstaat. Het is namelijk niet nodig dat het werk van een nog nooit vertoonde aard is. Het hoeft zelfs niet nieuw te zijn.
Welke afbeeldingen worden beschermd door het copyright?
Naast bovenvermelde wettelijke vereisten is het niet noodzakelijk dat een creatief werk een bepaalde omvang, tijdsduur of lengte heeft, of dat het bestemd is voor een bepaald type van gebruik of een bepaalde functie heeft. Ook wanneer een afbeelding gebruikt wordt voor niet-commerciële doeleinden moet er dus rekening worden gehouden met de auteursrechtelijk bescherming. Of de foto wordt gemaakt in het kader van een beroepsactiviteit speelt ook geen rol.
Kortom, bijna alle afbeeldingen wordt beschermd door het auteursrecht. Als basisregel ga je dus best ervan uit dat je hiermee rekening moet houden.
Hoe lang geldt het auteursrecht?
De auteursrechtelijke bescherming op afbeeldingen is niet eeuwigdurend. Het auteursrecht vervalt 70 jaar na het overlijden van de maker van de afbeelding.
Wat moet ik doen om beschermd te worden?
Auteursrechten ontstaan automatisch. Als fotograaf moet je dus geen formaliteiten vervullen, zoals een registratie of een depot, om te kunnen genieten van bescherming.
Toestemming vragen fotograaf
De fotograaf als auteursrechthebbende is de enige persoon die kan beslissen of zijn of haar foto mag gereproduceerd of publiek verspreid worden. Reproductie wordt hier ruim ingevuld en omvat reproductie in elke mogelijke vorm (digitaal, papier,...).
Let wel: bij foto's van personen geldt er ook portretrecht. In dat geval heb je toestemming nodig van de fotograaf én de geportretteerde persoon.
Foto’s gebruiken van iemand kan dus maar mits de voorafgaande toestemming van de persoon zelf.
Creative commons licentie
Op afbeeldingen die je online kan downloaden staat soms een creative commons-licentie (CC) vermeldt. Met spreekt ook wel van een creative commons-rechtenverklaring. Creative Commons, van oorsprong een Amerikaans bedrijf, biedt aan fotografen en andere creatieve makers de mogelijkheid om op een flexibele manier met het auteursrecht om te gaan.
Door met een CC-licentie te werken, behoud je als fotograaf al je rechten en verlies je dus niet jouw auteursrechtelijke bescherming, maar geef je op een eenvoudige manier wel de toestemming aan anderen om jouw werk te verspreiden of met anderen te delen. Er zijn verschillende CC-licenties mogelijk, waarbij sommige ook toestemming geven om het werk te bewerken.
Door met een creative-commons licentie te werken moeten mensen die jouw foto willen gebruiken niet elke keer expliciet om jouw toestemming vragen. Je maakt op een eenvoudige en makkelijke manier duidelijk onder welke voorwaarden jouw afbeeldingen moeten gebruikt worden.
Meer informatie over waarom creative commons-licenties een goede internetpraktijk zijn vind je hier.
Ongeoorloofd gebruik afbeeldingen
Bij het ongeoorloofd gebruik van afbeeldingen, waarbij fotografisch materiaal wordt gebruikt zonder de nodige toestemming van de fotograaf, maak je je schuldig aan een inbreuk op het auteursrecht.
Als sanctie kan je in dat geval gedwongen worden om onmiddellijk het gebruik van de afbeelding te staken. Hiernaast kunnen er ook boetes worden opgelegd. De fotograaf kan immers aanspraak maken op een schadevergoeding. De hoogte van een boete hangt af van de concrete feiten en de ernst van de inbreuk.
In de praktijk zal de inbreukmaker echter vaak eerst een aanmaning krijgen van de fotograaf of diens advocaat waarbij gevraagd wordt om de afbeelding onmiddellijk te verwijderen, samen met een forfaitaire schadevergoeding. Als men de situatie niet onderling in der minne kan regelen, wordt er vervolgens soms naar de rechtbank gestapt.
De rechter zal dan de schadevergoeding in principe naar redelijkheid en billijkheid vaststellen. In de rechtspraak hanteert men hierbij vaak de SOFAM-tarieven.
Gratis afbeeldingen
Naast betaalde afbeeldingen, waarbij er bijvoorbeeld een contractuele vergoeding overeengekomen wordt met de fotograaf van een afbeelding, is het ook een mogelijkheid om gratis afbeeldingen te gebruiken. Online zijn er een aantal databanken waar je stockfoto’s kunt downloaden. Deze stockfoto’s zijn licentievrije afbeeldingen die iedereen gratis en vrij kan gebruiken. Sommige websites vragen ook een kleine vergoeding voor het gebruik van een foto, maar deze zal nog altijd veel lager liggen dan de fotograaf zelf te vergoeden.
Wat kan Mr. Franklin voor jou betekenen?
Mr. Franklin biedt adviezen en begeleiding op maat bij de uitwerking van een beschermingsstrategie zodat jouw creatief werk optimaal beschermd wordt. Daarnaast kan Mr. Franklin jou bijstaan bij het verdedigen van jouw auteursrecht als je merkt dat er zonder jouw toestemming gebruik wordt gemaakt van jouw beeldmateriaal.
Ook wanneer jij wordt aangesproken door een fotograaf wegens een vermeende inbreuk kan je bij ons terecht. De advocaten van Mr. Franklin hebben ruime ervaring in het voeren van minnelijke onderhandelingen inzake auteursrechten. Indien je geen regeling kan bereiken, bieden wij ook begeleiding bij gerechtelijke procedures.
Daarnaast kan je een beroep doen op de ruime expertise van Mr. Franklin in het onderhandelen en opstellen van auteurscontracten.
Meer informatie over de diensten die Mr. Franklin kan bieden op het vlak van auteursrechten vind je hier.
CONTACTEER ONS
Mr. Franklin staat voor een innovatieve en telkens kwalitatieve service. Wij hechten veel belang aan de continue verbetering van onze expertise.
​
Voor meer informatie omtrent onze diensten kan je ons steeds vrijblijvend contacteren. Onze experts staan je graag met raad en daad bij.
Pieter Van Aerschot
+32 476 24 03 48